Bir önceki yazımızda Bosna Şehrengizleri üzerinde durmuş, bu bölgedeki şehirler üzerine Bosnalı bir şairin kaleme aldığı metinlerden yer yer örnekler vermiştik. Bu yazıda da, yine Muhammed Enverî Kadic’in kroniklerinde geçen Saraybosna üzerine yazılmış bir türküden bahsedeceğiz.
Fi tarihinde Nemçeli askerler Bosna’ya saldırı düzenler ve masum insanları çoluk çocuk demeden katlettikleri görülür. Anonim bir türküde şair bu tabloyu canlı bir şekilde resmediyor. O kadar sade ve açık resmediyor ki canlı bir tablo olarak sanki son Bosna Savaşı yıllarında yazılmış gibi. İşte bu türküden birkaç dörtlük:

Nemçe kâfir asker ile yürüyüp
Geldi yakdı güzel şehr-i Saray’ı
Koyun gibi insanını sürüyüp
Geldi yakdı güzel şehr-i Saray’ı

Güneş yüzin görmeyenler görünmüş
Yalın ayak baş açuban sürünmüş
Nicelerin devletinden düşürmüş
Geldi yakdı güzel şehr-i Saray’ı

Âh Saray’ın yassı yassı yolları
Hem içinde hûri gezen kızları
Bakın şimdi bunların bu hâlleri
Geldi yakdı güzel şehr-i Saray’ı

Yüzün göstermeyen ay ve güneşe
Gitdi güzel kızlar krala peşgeşe
Kimse bilmez ne hâller gelür başa
Geldi yakdı güzel şehr-i Saray’ı

Âh Saray’ın yüksek yüksek evleri
Dört yanında yatur gerçek erleri
Gördünüz mü aksakallı pîrleri
Geldi yakdı güzel şehr-i Saray’ı

Avrat oğlan koyun gibi inleşür
Gelüp kâfir mâl u rızkın yapışur
On bin insan esîr olup ağlaşur
Geldi yakdı güzel şehr-i Saray’ı

Bir de, Osmanlının “İzvornik” dediği bugünkü Zvornik üzerine yazılmış bir türkü daha vardır. Bu türkünün sözlerinde de görüleceği üzere, şehrin düşman askeri tarafından işgal edileceği sırada Numân Paşa komutasındaki İslam ordusunun yetişmesi anlatılmaktadır.

Feryâd ider İzvornik’in kal’ası
Kal’asıyla bile Büyük Kulesi
Kâ’imînin zât-ı şerîf türbesi
Yetiş Numân Paşa aldırma bizi

Dört yanımız aldı Nemçe tabûrı
Mu’înimiz olsun Hazret-i Bârî
Geldi Petraş kâfirle Osyek cenerali
Yetiş Numân Paşa aldırma bizi

Kal’anın içinde Feyzullah Pâşâ
Allah ana ömür versin çok yaşa
Gâzîlerle girür ceng ü savaşa
Yetiş Numân Paşa aldırma bizi

Fermân itdi Numân Paşa monlaya
Hersek ile hem eyâlet-i Bosnaya
İki günde geldi ol Papratine’ye
Yetiş Numân Paşa aldırma bizi

Yeniçeriler din uğrunda çalışur
Rüstem Ağa sıbyânlara bakışur
Avret oğlan gice gündüz ağlaşur
Yetiş Numân Paşa aldırma bizi

Köprili kalkup du’â eyledi
Cümle asker Allah Allah iderdi
Kâfirleri kırup şükür eyledi
Şükür olsun Hakka güldürdü bizi

İzvornik’den haber geldi yetişdi
Firâr itdi kâfir İslâm gülüşdi
Enbiyâlar evliyâlar yetişdi
Hak Te’âlâ eyledi âzâd bizi

Yedi sâ’at atları kovdı gaziler
Beş altı bin melâ’ini kırdılar
Ganîmet mâlın eline aldılar
Bihamdill’ah halâs eyledi bizi

Kimse kâdir değil Mevlâ eyledi
Nemçe kâfirini makhûr eyledi
Bunu böyle Beğzâde oğlı söyledi
Gani Mevlam bizi meşkûr eyledi